Um upphaf Litlu ísaldarinnar

Á heimasíðu Raunvísindastofnunar er áhugaverð fréttatilkynning, sem við birtum hér fyrir neðan auk ítarefnis – en margir fjölmiðlar hafa fjallað um þessa frétt.

Borað í set á botni Hvítarvatns

Rannsóknir vísindamanna við Coloradoháskóla og Jarðvísindastofnun Háskólans, á hörfun jökla á Baffinlandi og setkjörnum úr Hvítárvatni við Langjökul, hafa leitt í ljós að kólnun á Litlu ísöldinni byrjaði snögglega og samtímis á Baffinlandi og Íslandi, á árunum 1275-1300.

Ýmsar kenningar hafa verið uppi um orsakir kólnunar á Litlu ísöldinni. Brennisteinssambönd í gosmekki stórra sprengigosa, sem safnast í gufuhvolf jarðar, geta valdið tímabundinni lækkun á inngeislun sólar en Litla ísöldin náði yfir mun lengra tímabil, frá 1275 fram undir aldamótin 1900. Því hafa flestir hallast að því að meginorsök langvarandi kuldaskeiðs Litlu ísaldarinnar hafi stafað frá lækkandi útgeislun sólar (lítilli sólblettavirkni). Litla ísöldin hófst hins vegar meira en þremur öldum á undan sólblettalægðinni 1645-1715, sem kennd er við Maunder.

Með því að bera saman kolefnisaldursgreiningar á gróðri undan bráðnandi jökulhettu Baffinlands, við gögn úr hvarflögum setkjarna úr Hvítárvatni og ískjörnum úr Grænlandsjökli hafa Gifford Miller og Áslaug Geirsdóttir ásamt samstarfsmönnum unnið loftlagslíkön sem sýna nákvæma tímasetningu kólnunar á Litlu ísöldinni og hugsanlegar ástæður hennar. Endurtekin eldgos á stuttum tíma urðu þess valdandi að hafísmyndun óx í Norðurhöfum. Hafísmyndunin viðhélt síðan kuldatímabilinu löngu eftir að áhrif eldsumbrotanna höfðu fjarað út, með auknu endurvarpi sólgeislunar (Albedo) og kólnun andrúmslofts.

Rannsóknin á upphafi og orsökum Litlu ísaldarinnar er hluti af stærra verkefni sem snýr m.a. að því að betrumbæta tímakvarða fyrir loftslagstengd gögn frá Nútíma út frá gjóskulagatímatali og þá sér í lagi íslensku gjóskulagatímatali.

Niðurstöður þessarra rannsókna sem birtar eru í tímaritinu Geophysical Research Letters hafa þegar vakið mikla athygli erlendis og eru m.a. til umfjöllunar í tímaritunum Nature og Science, sjá:

Unusual volcanic episode rapidly triggered Little Ice Age, researchers find

Volcanoes Indicted for Europe’s Long, Big Chill

Little Ice Age was caused by volcanism

New CU-led study may answer long-standing questions about enigmatic Little Ice Age

Sjá einnig frétt og viðtal við Áslaugu Geirsdóttur á ruv.is (smelltu á mynd til að fara inn á ruv vefinn).

Tengt efni á loftslag.is

Athugasemdir

ummæli

Tags:

About Höski

Áhyggjumaður um loftslagsmál