Loftslag.is

Blog – Loftslag.is er í vinnslu – verið er að uppfæra vef

  • Sigríður Á. Andersen – enn við sama heygarðshornið

    Sigríður Á. Andersen – enn við sama heygarðshornið

    sigridurÞað er yfirleitt ánægjulegt þegar stjórnmálamenn taka upp umræðu um loftslagsmál. Á síðasta ári, rétt fyrir kosningar, sendi Sigríður Á. Andersen okkur í París 1,5 hópnum skilaboð á FB. Undirritaður, með hjálp nokkurra úr París 1,5, svaraði þeim skilaboðum hér á loftslag.is, sjá Svar til Sigríðar Á. Andersen. Hún virðist enn eiga eitthvað ósagt um algjört fall Sjálfstæðisflokksins í loftslagsrýni stjórnmálaflokkanna fyrir síðustu kosningar. Hún hefur því valið enn og aftur að segja skoðun sína á “óvandaðri” umfjöllun okkar á vefsíðu sinni hér ári síðar, sjá Ánægjulegur snúningur í loftslagsmálum. Best að byrja bara á smá endurtekningu frá síðasta ári þar sem að þessi einfalda skilgreining virðist þvælast fyrir henni:

    Því má halda til haga að eini tilgangur hópsins Paris 1,5 er að ýta undir umræðu og aðgerðir í loftslagsmálum á Íslandi. Við ítrekum að hópurinn starfar EKKI í pólitískum tilgangi. Rýnin er á byggð á samþykktum stefnum flokkanna í loftslagsmálum ásamt því hvernig flokkarnir hafa dregið málið inn í aðdragandi kosninga. Afar ósanngjarnt væri að leggja mat fyrri aðgerðir sem yrði að byggja á huglægu mati á aðgerðum flokka sem hafa setið í ríkisstjórn síðustu árum og jafnvel áratugum.

    S.s. við gerðum rýni á loftslagsstefnur flokkanna út frá samþykktum stefnum flokkanna og því sem hægt var að finna á vefsíðum þeirra um þær stefnur, ásamt því hvernig flokkarnir drógu málið inn í umræðuna í aðdraganda kosninganna. Stefna Sjálfstæðisflokksins, eða kannski það ætti að kalla það stefnuleysi í þessum málum olli því að flokkurinn varð neðstur í rýninu. Eitthvað virðist þetta hafa farið fyrir brjóstið á Sigríði sem er enn að velta sér uppúr niðurstöðunni. Það er reyndar bara mjög gott mál, enda viljum við umræðu og vonandi enn frekari og betri loftslagsstefnur flokkanna. Nú hefur Sigríður s.s. svarað aftur ári síðar í aðdraganda kosninga. Það væri náttúrulega frábært ef það hefði komið eitthvað nýtt fram, t.d. augljós stefna eða einhver stefnubreyting (í stað stefnuleysis), en það er nú ekki það sem er uppá teningunum.

    Hún er enn í einhverju stríði við hópinn sem hún sakar um “óvandaða[n] málflutning” og segir einkunngjöfina “fjarstæðukennd[a]”. Út frá þeim forsendum sem við gáfum okkur um það sem fram þyrfti að koma í opinberum stefnum flokkanna, þá varð niðurstaðan fall Sjálfstæðisflokksins. Þetta var ekki eitthvað pólitískt plott (sem virðist henni ofarlega í huga), heldur einfaldlega niðurstaða okkar eftir að hafa grannskoðað loftslagsstefnur flokkanna, eftir að hafa sett okkur leikreglurnar fyrir einkunnagjöfina fyrirfram. Aðalvandamál Sjálfstæðisflokksins að okkar mati var að hann vildi (og vill sennilega enn) fara í olíuvinnslu og svo var mjög fátt á vefsíðu flokksins um loftslagsmál sem gat dregið þau upp í einkunnagjöfinni. Meira að segja fannst ekkert í stefnu flokksins um hjartansmál Sigríðar um votlendið! Eins sendum við út tölvupósta á stjórnmálaflokkana, en fengum ekki svar frá Sjálfstæðisflokknum, sem þá hefði kannski getað bent okkur á áhuga Sigríðar á endurheimt votlendis, sem hefði kannski dregið flokkinn upp um 2-3 stig, eins og nefnt er í svarinu til hennar.

    Það var því fróðlegt að lesa svar Sigríðar, nú ári seinna, og vonast til að sjá eitthvað nýtt um loftslagsmálin. Persónulega var ég fullur eftirvæntingar þegar ég las pistilinn, en varð því miður fyrir miklum vonbrigðum. Ekkert nýtt kemur þar fram, en hún heldur áfram flokkpólitískum skotgrafarhernaði um vinstri á móti hægri, sem við höfðum svarað fyrir í svarinu til hennar. Í þessum nýja pistli Sigríðar lætur hún eins og að við í París 1,5 hópnum höfum ekki haft nokkurn áhuga á endurheimt votlendis af því að við svöruðum henni svona:

    “Þessi einhliða nálgun [Sigríðar] varðandi votlendið er í raun bara útúrsnúningur sem á lítið skylt við lausnir til framtíðar – það þarf að taka á þessu máli frá mörgum hliðum og vissulega líka framræstingu mýra sem átti sér stað fyrir 1990.” (áherslu bætt við – SAG)

    Hún tekur þessari setningu í svarinu til hennar á síðasta ári sem tákn um að við höfum ekki haft áhuga á endurheimt votlendis sem lausnar, sem var þó einn af þáttunum í einkunagjöfinni! Mann grunar að þetta sé viljandi útúrsnúningur, enda þarf að taka setninguna úr samhengi við það sem verið var að svara til að geta mögulega skilið það eins og hún velur að gera. Hér var verið að benda á að frekar einhliða nálgun Sigríðar á endurheimt votlendis sem lausn hafi lítið með alsherjar lausnir til framtíðar að gera. Það þarf s.s. að skoða málin frá fleiri hliðum, vissulega líka endurheimt framræstra mýra (sem að mestu átti sér stað fyrir 1990). París 1,5 vill að allar lausnir komi fram og hefur endurheimt votlendis alltaf verið hluti af þeirri umræðu, samanber einkunagjöfina. Það mætti meira að segja færa rök fyrir því að endurheimt votlendis mætti hafa meira vægi hjá okkur, rýnið er alveg opið fyrir sanngjarnri gagnrýni á þáttunum, kannski breytum við því fyrir komandi rýni.

    “Það sem upp úr stendur er hins vegar þetta: Umhverfissamtökin París 1,5 sem fyrir ári reyndu að gera lítið úr endurheimt votlendis og kölluðu hana „bara útúrsnúning“ og eiga „lítið skylt við lausnir til framtíðar“ segja nú að „áróður hagsmunaaðila um gagnsleysi endurheimtar“ hafi þvælst fyrir málinu.”

    Svona orðaði hún m.a. svar sitt til okkar núna. Þarna fullyrðir hún að París 1,5 höfum talað um endurheimt votlendis sem einhvern útúrsnúning sem ekki væri lausn til framtíðar, en eins og fram hefur komið, þá var verið að svara fyrir nálgun Sigríðar á málinu, en ekki þætti endurheimt votlendis sem hluta af lausninni.

    Annars bara fínt að Sigríður vill umræðu um málin, þó að mér persónulega finnist þetta frekar einhliða nálgun hjá henni sem ber keim af gömlum pólitískum skotgrafarhernaði sem á ekkert skylt við lausnir til framtíðar. En kannski þessi áhugi hennar á málinu og umræða hækki Sjálfstæðisflokkinn um einhver stig fyrir kosningarnar núna, það er ekki nema sanngjarnt að hafa alla umræðu um málefnið með.

  • Stjórnarsáttmálinn – Verður það sáttmáli um loftslagið?

    Stjórnarsáttmálinn – Verður það sáttmáli um loftslagið?

    Stjórnarsáttmálinn handsalaður. Mynd RÚV.
    Stjórnarsáttmálinn handsalaður. Mynd RÚV.

    Stjórnarsáttmáli nýrrar ríkisstjórnar er opinber og tók ný ríkisstjórn við völdum í dag (11. janúar 2017). Almennt eru stjórnarsáttmálar ekki mjög ítarleg plögg, en þar er þó reynt að setja fram hvaða áherslur ný ríkisstjórn vill taka á nýju kjörtímabili (jafnvel til lengri tíma). Stundum eru tiltekin tímamarkmið og stundum kemur slíkt ekki fram. Það má þó ætla að í flestum tilfellum hljóti markmiðin að eiga við um kjörtímabilið, þó slíkt komi ekki beinlínis fram.

    Hér verður farið yfir nokkra punkta úr stjórnarsáttmálanum sem snúa að loftslagsmálunum, við tökum þetta út frá einstökum atriðum úr sáttmálanum sem okkur hjá París 1,5 finnst skipta máli og rýnum þau. Nálgast má allan stjórnarsáttmálann hér. Þetta er gert með þeim fyrirvara að þetta er (eins og margir fyrri stjórnarsáttmálar) nokkuð óljóst plagg, almennt orðað og með pólitísku orðalagi og erfitt er að sjá hvernig og af hverjum á að efna orðalag sáttmálans.

    Fjölbreytni í atvinnulífinu verður aukin með fjárfestingu eða annars konar hvatningu í skapandi greinum, grænum iðnaði, svo sem umhverfisvænni tækniþróun og framleiðslu, hugverka- og þekkingariðnaði og aukinni rannsóknar- og þróunarstarfsemi.  

    Það er jákvætt að það skuli eiga að leggja áherslu á fjárfestingu (eða annars konar hvatningu?) í þessum efnum. Allt sem þarna er nefnt getur haft áhrif á og verið hluti af lausn loftslagsvandans. Það er mikilvægt að auka fjárfestingu í lausnum til framtíðar og ber að fagna því að auknu fé sé varið í þessa hlið málsins, þó vissulega eigi eftir að ganga frá smáatriðunum sem skipta miklu máli varðandi framkvæmdina.

    Koma þarf á samræmdu kerfi grænna skatta sem fela í sér eðlilegar álögur á mengandi starfsemi og skapa jafnframt hvata til samdráttar í losun og til annarra mótvægisaðgerða. Í því skyni verður áfram unnið að útfærslu skatta á ökutæki og eldsneyti.  

    Hagrænir hvatar geta “stýrt” neytendum, en einnig atvinnustarfsemi, í átt að umhverfisvænni lausnum. Þannig að vel útfærðar breytingar geta haft áhrif í rétta átt og er von okkar að stefnan verði tekin út frá því sjónarhorni að ná markmiðum Parísarsamkomulagsins (sjá neðar).

    Hreinn landbúnaður, þegar litið er til afurða og umhverfis, og minni kolefnislosun verður ásamt framangreindum þáttum leiðarljósið í landbúnaðarstefnu stjórnvalda.

    Minni kolefnislosun þarf vissulega að vera hluti af allri stefnumótun stjórnvalda og er því spurning hvernig beri að túlka það að landbúnaður sé sérstaklega nefndur í þessum efnum. En við verðum að vona að öll stefnumótum stjórnvalda í loftslagsmálum verði í samræmi við Parísarsamkomulagið eins og stjórnvöld stefna að í nýrri aðgerðaáætlun (sjá neðar), þannig að minni kolefnislosun í allri stefnumótun verði höfð að leiðarljósi, ekki bara landbúnaðarstefnan.

    Gerð verður aðgerðaáætlun í loftslagsmálum í samræmi við Parísarsamkomulagið. Áætlunin feli meðal annars í sér græna hvata, skógrækt, landgræðslu og orkuskipti í samgöngum. Unnið verður að eflingu græna hagkerfisins. 

    Eftirfarandi setning er mjög mikilvæg, “Gerð verður aðgerðaáætlun í loftslagsmálum í samræmi við Parísarsamkomulagið”Ef stjórnvöldum tekst í raun að gera aðgerðaáætlun í loftslagsmálum í samræmi við Parísarsamkomulagið þá er stigið stórt skref fram á við, þó mörgu sé ósvarað varðandi aðferðafræðina. Þar sem ekki eru nefnd tölu- eða tímasett markmið, þá verður að gera ráð fyrir að ríkisstjórnin ætli að fylgja stefnu annarra Evrópulanda um að minnka losun um allt að 40% fyrir 2040 – það er þó ekki ljóst út frá sáttmálanum. Það er ekki komið inn á nánari aðgerðir, en þó minnst á notkun grænna hvata, skógrækt, landgræðslu og orkuskipti – allt mikilvægir þættir. Hagkerfið í heild þarf að taka mið af því að standa þurfi við viðmið Parísarsamkomulagsins, en það þarfnast margra samhentra handa í ríkisstjórn.

    Niðurlag

    Út frá Loftslagsrýni flokkanna sem við gerðum fyrir kosningarnar þá eru nokkrir punktar sem rétt er að ræða hér í niðurlaginu.

    • Ekki er minnst á olíuvinnslu á Drekasvæðinu í stjórnarsáttmálanum, sem í okkar huga telst framför frá stjórnarsáttmála fyrri ríkisstjórnar Framsóknar og Sjálfstæðisflokks, en þar var nefnt að stuðla ætti að nýtingu olíu.
    • Eins og áður sagði, þá vantar tíma- eða tölusett markmið. Ef  það tekst hins vegar að gera aðgerðaáætlun til samræmis við Parísarsamkomulagið innan kjörtímabilsins, þá erum við á réttri leið. Það ætti reyndar ekki að vera valkvætt markmið á leið Íslands til að minnka losun gróðurhúsalofttegunda.
    • Hagrænir hvatar virðast vera til staðar og verðum við að bíða eftir því hvað kemur út úr því á kjörtímabilinu, en ef það er alvara með aðgerðaáætlunina þá verða hagrænu hvatarnir að fylgja. Með því að stefna að orkuskiptum (vissulega ekki sterkt orðalag) þá hlýtur að fylgja því breyting innviða til að styðja við þau markmið, en það er kannski of sterk túlkun hjá okkur. Aðgerðaáætlun í loftslagsmálum á samkvæmt sáttmálanum að innihalda græna hvata, m.a. með skógrækt og landgræðslu. Þetta er nokkuð vítt orðað og sem dæmi er ekki minnst á endurheimt votlendis, sem þó er jákvætt og jafnvel mikilvægt púsl til mótvægis við losun gróðurhúsalofttegunda. Vonandi kemur fljótlega fram hvað átt er við.

    Það má vissulega orða hlutina mun betur, en það verður að hafa í huga að þetta er stjórnarsáttmáli upp á eingöngu 8 blaðsíður. Við verðum að vonast til að þessi mál verði tekin styrkum höndum, sérstaklega þar sem Parísarsamkomulagið á að verða grunnsteinn aðgerðaáætlunar í loftslagsmálum. Það segir okkur í raun að stjórnvöld ætli sér að vera þátttakendur í því að halda hlýnun innan 2°C (jafnvel 1,5°C) og hafa valið að orða það sérstaklega í sáttmála sínum. Því ber að fagna. Stefnumörkun í öllum málum verður að miða að því að halda hlýnun innan 2°C, en það setur þeim vissar skorður í ákvarðanatöku, en er nauðsynlegt ef það er í raun og veru áhugi á málinu.

    Nú þarf að sjá hvernig stjórnmálamenn vilja taka á þessum málum og hvort að þeir, hver fyrir sig, taki málin upp á næsta kjörtímabili. Það er brýnt að þessi mál séu í alvöru sett á oddinn og viljum við sjá stjórnmálamenn úr öllum flokkum sameinast um að taka á þessum vanda út frá öllum hliðum og vonumst til að sjá jákvæðar breytingar á kjörtímabilinu. Það þarf fljótlega að koma fram hvað felst í aðgerðaáætlun um loftslagsmál, s.s. hvað á að gera, hvenær og hversu mikið á að draga úr losun – þetta eru m.a. þau grundvallaratriði sem þurfa að koma fram. Við í París 1,5 munum fylgjast vel með framvindu mála og halda stjórnvöldum við efnið.

  • Áskorun til stjórnmálaflokka

    Áskorun til stjórnmálaflokka

    Eftirfarandi áskorun hefur hópurinn París 1,5 sent á stjórnmálamenn og fjölmiðla í aðdraganda viðræðna um stjórnarmyndun í kjölfar kosninganna þann 29. október.

    Ísland, 8. nóvember 2016

    Hópurinn París 1,5 skorar á þá stjórnmálaflokka sem standa að stjórnarmyndun eftir kosningarnar 29. október að hafa loftslagsmálin að leiðarljósi í stjórnarsáttmála við myndun nýrrar ríkisstjórnar. Það skiptir miklu máli að frá núverandi kjörtímabili verði unnið að því með öllum tiltækum ráðum að stöðva hlýnun jarðar og þá ógnvænlegu þróun sem blasir við heimsbyggðinni ef ekkert verður að gert. Tími aðgerða er núna – það má ekki fresta þeim þangað til á næsta kjörtímabil.

    Eftirfarandi þættir eru mikilvægir í stjórnarsáttmála komandi ríkisstjórnar:

    • Skýr stefna um hvernig á að standa við markmið Parísarsamkomulagsins
    • Tölu- og tímasett markmið um minnkandi losun gróðurhúsalofttegunda frá samgöngum, iðnaði og öðrum mengandi þáttum
    • Markmið um notkun skógræktar og endurheimt votlendis sem mótvægisaðgerðir
    • Stefnumótun varðandi notkun hagrænna hvata til að minnka losun
    • Uppbygging innviða fyrir orkuskipti

    Stefna og markmið verðandi stjórnarflokka þarf að vera skýr frá upphafi, svo hægt sé að taka tillit til hennar í allri annarri ákvarðanatöku eins og t.d. hagsmunaaðila, stofnana, fyrirtækja og einstaklinga. París 1,5 skorar einnig á stjórnvöld að stöðva áform um olíuvinnslu í íslenskri lögsögu til framtíðar.

    Baráttuhópurinn París 1,5 berst fyrir því að Ísland geri sitt til að stöðva hlýnun jarðar við 1,5°C

  • Svar til Sigríðar Á. Andersen

    Svar til Sigríðar Á. Andersen

    sigridurSigríður Á. Andersen sendi okkur skilaboð á FB-síðu París 1,5 – þau skilaboð má lesa í heild sinni hér fyrir neðan. Sigríður virðist telja að við sem stöndum að þessu sem að stunda hagsmunapólitík og að þetta sé eitthvert plott vinstrimanna. Því má halda til haga að eini tilgangur hópsins Paris 1,5 er að ýta undir umræðu og aðgerðir í loftslagsmálum á Íslandi. Við ítrekum að hópurinn starfar EKKI í pólitískum tilgangi. Rýnin er á byggð á samþykktum stefnum flokkanna í loftslagsmálum ásamt því hvernig flokkarnir hafa dregið málið inn í aðdragandi kosninga. Afar ósanngjarnt væri að leggja mat fyrri aðgerðir sem yrði að byggja á huglægu mati á aðgerðum flokka sem hafa setið í ríkisstjórn síðustu árum og jafnvel áratugum.

    Við viljum gjarnan fá þetta mál á dagskrá og fögnum því að Sigríður svari, þó svo að við höfum ýmislegt við svör hennar að athuga. Þetta er í fyrsta skipti sem þetta er gert og reiknað svona og ferlið er að okkar mati alveg opið fyrir gagnrýni. Við fögnum umræðunni – enda vildum við fá fram umræðu og erum opin fyrir athugasemdum og jafnvel breytingum (við sendum flokkunum m.a. póst og báðum um þeirra athugasemdir og viðbætur ef einhverjar voru – Sjálfstæðisflokkurinn valdi að svara ekki). Þess ber að geta að samkvæmt okkar stöðlum og með því að skoða stefnur flokkanna og þau svör sem við höfum fengið, þá er staðan nokkuð nærri lagi því að vera svona samkvæmt okkar mati. Þar sem okkur þykir nauðsynlegt að fólk átti sig á því hvernig flokkarnir vilja taka á loftslagsmálum eftir kosningar og hvernig sá áhugi birtis í opinberum stefnum flokkanna, þá gerðum við þetta mat. Við vonum að þeir flokkar sem ekki stóðust prófið muni í framtíðinni setja meiri fókus á þau mál, það má lesa um loftslagsrýnið og aðferðafræðina.

    Hér má lesa andsvör okkar við athugasemdum Sigríðar lið fyrir lið og svo má lesa alla athugasemd hennar neðst.

    SÁA:
    “Vinstri flokkarnir sem settu milljarða af skattfé almennings í málmbræðsluna á Bakka, beindu fólki yfir í meira mengandi bíla með breytingum á sköttum á eldsneyti og stóðu að olíuleyfunum á Drekasvæðinu og fá hæstu mögulega einkunn hjá ykkur fyrir að segjast vera á móti samningunum sem þeir gerðu sjálfir við olíufyrirtækin.”

    Það sem við viljum undirstrika að við erum að skoða núverandi stefnur flokkanna – ekki einhverja gamla flokkapólitík sem við höfum ekkert með að gera. Það er vissulega rétt að þeir flokkar sem stóðu að því að hefja olíuvinnsluna á sínum tíma þurfa að hafa það á sinni samvisku – það þýðir þó ekki að opinber stefna á núverandi tímapunkti um að vilja ekki fara í oliuvinnslu sé ómarktæk (ekkert frekar en önnur stefnumál sem sett eru fram fyrir kosningar eftir áhugasviði flokkanna – það er alltaf erfitt að átta sig á því hvernig það mun birtast eftir kosningar). Þegar við skoðum núverandi opinberar stefnur og hvað flokkarnir vilja í þessum efnum, þá getum við ekki annað en gefið einkunnina út frá því sem þar kemur fram – en ekki hvað? Við munum vissulega taka flokkana á orðinu ef efndir verða ekki í takt við stefnur flokkanna síðar og halda þeim við efnið eins og hægt er – það er seinna tíma mál.

    SÁA:
    Stjórnarflokkarnir fá hins vegar algera falleinkunn hjá ykkur.

    Það er þó núverandi ríkisstjórn sem undirritaði Parísarsamkomulagið, ríkisstjórn Framsóknarflokks og Sjálfstæðisflokks. Teljið þið það ekki vera til marks um að þessir flokkar hafi sett sér markmið í þessum efnum?

    Það sem við gefum einkunn fyrir er opinber stefna – ekki eitthvað sem hugsanlega er hægt að telja vera til marks um stefnuna (mjög huglægt mat) – þetta kemur allt fram í úttekt okkar og hægt að lesa um það þar. Væntanlega væri stjórnarflokkunum í lófa lagið að skrifa stefnu sína niður í stað þess að láta okkur túlka stefnur þeirra út frá meintum áhuga þeirra – miklu einfaldara fyrir alla kjósendur að hafa það alveg ljóst hvað þið meinið og hvað ekki.

    SÁA:
    Á fjárlögum 2016 er fjárheimild að fjárhæð kr.67 m.kr. á ári, í þrjú ár, fyrir verkefnið „Rafbílar – átak í innviðum“. Verkefnið er hluti af sóknaráætlun Íslands í loftslagsmálum sem samþykkt var af ríkisstjórn í nóvember. Fyrir þetta verkefni Ragnheiðar Elínar Árnadóttur iðnaðarráðherra Sjálfstæðisflokksins gefið þið flokknum 2 af 10 mögulegum en Píratar sem aldrei hafa gert neitt í þessum efnum fá auðvitað 9.

    Enn og aftur, við getum ekki gefið einkunn fyrir það sem ekki stendur í stefnuskrám – flokkunum er í lófa lagið að móta sína stefnu og gera hana opinbera svo hún sé öllum ljós – þetta á við um allar stefnur flokkanna. Ef stefnan er ekki aðgengileg og ekki til staðar, er það ekki stefna að okkar mati. Annars bara fínt að búið er að setja einhvern aur í innviðina – það ætti því í raun að vera auðvelt að setja í stefnur flokkana eitthvað um málin ef áhugi er fyrir hendi.

    SÁA:
    Það er líka áhugavert að þið sleppið að „prófa“ í súrnun hafsins sem kann að vera eitt af stóru hagsmunamálum Íslands í þessum efnum. Einn þingmaður sinnti því máli umfram aðra á liðnu þingi og fékk fyrr á árinu samþykkta þingsályktunartillögu um aðgerðaáætlun gegn súrnun sjávar á norðurslóðum, Elín Hirst þingmaður Sjálfstæðisflokksins.

    Súrnun sjávar er inní þessu mati, enda er ljóst að stefna um að minnka losun mun draga úr súrnun sjávar (það er ljóst að það er losun CO2 sem veldur súrnun sjávar). Enn og aftur vantar að markmið um að minnka losun séu til staðar hjá stjórnarflokkunum – ergo, það hefur áhrif á einkunnina. Við erum mjög meðvituð um súrnun sjávar, en við ákváðum að hafa það óbeint inní matinu, þar sem að það eina sem er hægt að gera til að draga úr súrnun sjávar er að draga úr losun.

    SÁA:
    Sjálf hef ég fjallað um losun gróðurhúsalofttegunda, ekki síst frá framræstu landi, í ræðu og riti, fjölmörgum blaðagreinum og viðtölum í útvarpi og sjónvarpi og lagt fram fjórar fyrirspurnir á alþingi á undanförnu ári er málið varða. Auk þess að stóð ég fyrir opnum fundi „Endurheimt votlendis og loftslagsmálin“ nú í haust. Síðasta blaðagrein mín um loftslagmálin birtist aðeins fyrir nokkrum dögum í The Reykjavik Grapevine. Frumvarp sem ég lagði fram ásamt þremur öðrum þingmönnum stjórnarflokkanna um breytingar á lögum um endurnýjanlegt eldsneyti miðar einnig að því að rétta hlut rafbíla í orkubókhaldi landsins og draga úr þeirri sóun sem lögin hafa því miður haft í för með sér.

    Sú stefna sem þú markar persónulega í þínum skrifum er ekki opinber stefna Sjálfstæðisflokksins, en vissulega gæti þín umræða (ef við hefðum vitað af henni) hækkað einkunn flokksins um 2-3 stig (við sendum fyrirspurn á flokkana en fengum ekki svör frá Sjálfstæðisflokknum, hefði kannski hjálpað okkur að finna það sem flokksmenn eru að gera á þessu sviði). En þessi einhliða nálgun um votlendi virðist eiga sinn uppruna í fyrirspurn á Alþingi þar sem þú spyrð um þessi mál og færð svar sem þú túlkar á ákveðin veg. Í svarinu við fyrirspurn þinni kemur hins vegar eftirfarandi fram, en þetta virðist ekki vera ofarlega í huga þínum þegar þú tekur þessi mál fyrir:

    “Hins vegar er rétt að benda á að villandi getur verið að birta upplýsingar um losun frá framræstu landi og bera þær saman við losun frá öðrum uppsprettum, svo sem frá bruna jarðefnaeldsneytis eða iðnaðarferlum, án skýringa. Almennt er losun frá landi, bæði framræstu og öðru, ekki talin fram í bókhaldi varðandi skuldbindingar Íslands um takmörkun losunar, eins og þær sem er að finna í Kýótó-bókuninni. Losun frá framræstu landi er að mestu vegna skurða sem grafnir voru fyrir 1990 (sem er viðmiðunarár Kýótó-bókunarinnar) og því er losun frá mestöllu framræstu landi nú ekki vegna aðgerða sem eru í gangi.”

    Þessi einhliða nálgun varðandi votlendið er í raun bara útúrsnúningur sem á lítið skylt við lausnir til framtíðar – það þarf að taka á þessu máli frá mörgum hliðum og vissulega líka framræstingu mýra sem átti sér stað fyrir 1990.

    SÁA:
    Það eru því gróf ósannindi að þessum málum hafi ekki verið sinnt af stjórnarflokkunum og frambjóðendur þeirra hafi ekki tekið málið upp í aðdraganda kosninga.

    Til viðbótar við rýni okkar á opinberum stefnum flokkanna, báðum við þá um upplýsingar um þessi mál og að senda okkur upplýsingar um þessa 7 punkta en fengum engar upplýsingar frá stjórnarflokkunum. Fyrst og fremst skoðuðum við bara stefnur flokkana eins og þær birtast kjósendum á vefsíðum þeirra. Það má vissulega skoða þessa þætti betur, en samkvæmt okkar mati hafa stjórnarflokkarnir ekki tekið þessi mál upp svo vel sé – einhliða umræða um votlendi af þinni hendi breyta ekki þessu mati okkar.

    SÁA:
    Ég hygg að það séu oft á tíðum óvönduð vinnubrögð af þessu tagi sem gera fólk afhuga umhverfismálum á borð við loftslagsmálin. Fólk fær á tilfinninguna að málin hafi verið hertekin af óbilgjörnum hópum sem nota þau til að ná fram ýmsum öðrum pólitískum markmiðum sínum.

    Við skoðuðum opinberar stefnur flokkanna og mátum stöðuna út frá því. Við fögnum því ef flokkarnir vilja gera betur  og allri umræðu – takk fyrir að hafa áhuga á málinu Sigríður. Við vonum svo bara að allir flokkar hafi þetta þannig í stefnum sínum í framtíðinni að við getum fyllst stolti yfir því að kjósa þá (hægri eða vinstri eða hvernig sem maður persónulega vill flokka þá). Svo lengi sem að stefnur sumra flokka innihalda lítið sem ekkert um loftslagsmál eða lausnir tengdar þeim, þá þýðir það því miður falleinkunn þeirra flokka. Vonum að hægt verði að gera enn betur í framtíðinni – við hlökkum til að meta stefnu allra flokka í framtíðinni og vonum að þinn flokkur standi sig betur í framtíðinni og að áhugi þinn og annara samflokksmanna þinna muni birtast öllu áhugafólki um umhverfis- og loftslagsmál á skýran og málefnalegan hátt í framtíðinni.

    Í ljósi ofangreinds höfnum við gagnrýni SÁA og bendum áhugasömum á að kynna sér það opna verklag sem nýtt var til einkunargjafar á stefnu flokkana, sjá Loftslagsrýni flokkanna 2016 – uppfært.

    Hér má lesa athugasemd Sigríðar í heild sinni:

    Ágætu aðstandendur París 1,5

    Í svonefndri loftslagsrýni ykkar er ekkert litið til þess sem stjórnmálaflokkarnir hafa gert heldur aðeins fagurgala þeirra korter í kosningar. Vinstri flokkarnir sem settu milljarða af skattfé almennings í málmbræðsluna á Bakka, beindu fólki yfir í meira mengandi bíla með breytingum á sköttum á eldsneyti og stóðu að olíuleyfunum á Drekasvæðinu og fá hæstu mögulega einkunn hjá ykkur fyrir að segjast vera á móti samningunum sem þeir gerðu sjálfir við olíufyrirtækin.
    Stjórnarflokkarnir fá hins vegar algera falleinkunn hjá ykkur.

    Það er þó núverandi ríkisstjórn sem undirritaði Parísarsamkomulagið, ríkisstjórn Framsóknarflokks og Sjálfstæðisflokks. Teljið þið það ekki vera til marks um að þessir flokkar hafi sett sér markmið í þessum efnum? Lilja Alfreðsdóttir utanríkisráðherra er nýkomin frá New York þar sem hún afhenti Ban Ki-moon, framkvæmdastjóra Sameinuðu þjóðanna, fullgiltan loftslagssamning Sameinuðu þjóðanna af hálfu Íslands, nokkrum dögum eftir að allir þingmenn flokkanna samþykktu hann á alþingi. En þið segið stjórnarflokkana ekkert hafa sinnt þessum málum í aðdraganda kosninga.

    Þið spyrjið um innviði. Á fjárlögum 2016 er fjárheimild að fjárhæð kr.67 m.kr. á ári, í þrjú ár, fyrir verkefnið „Rafbílar – átak í innviðum“. Verkefnið er hluti af sóknaráætlun Íslands í loftslagsmálum sem samþykkt var af ríkisstjórn í nóvember. Fyrir þetta verkefni Ragnheiðar Elínar Árnadóttur iðnaðarráðherra Sjálfstæðisflokksins gefið þið flokknum 2 af 10 mögulegum en Píratar sem aldrei hafa gert neitt í þessum efnum fá auðvitað 9.

    Það er líka áhugavert að þið sleppið að „prófa“ í súrnun hafsins sem kann að vera eitt af stóru hagsmunamálum Íslands í þessum efnum. Einn þingmaður sinnti því máli umfram aðra á liðnu þingi og fékk fyrr á árinu samþykkta þingsályktunartillögu um aðgerðaáætlun gegn súrnun sjávar á norðurslóðum, Elín Hirst þingmaður Sjálfstæðisflokksins.

    Sjálf hef ég fjallað um losun gróðurhúsalofttegunda, ekki síst frá framræstu landi, í ræðu og riti, fjölmörgum blaðagreinum og viðtölum í útvarpi og sjónvarpi og lagt fram fjórar fyrirspurnir á alþingi á undanförnu ári er málið varða. Auk þess að stóð ég fyrir opnum fundi „Endurheimt votlendis og loftslagsmálin“ nú í haust. Síðasta blaðagrein mín um loftslagmálin birtist aðeins fyrir nokkrum dögum í The Reykjavik Grapevine. Frumvarp sem ég lagði fram ásamt þremur öðrum þingmönnum stjórnarflokkanna um breytingar á lögum um endurnýjanlegt eldsneyti miðar einnig að því að rétta hlut rafbíla í orkubókhaldi landsins og draga úr þeirri sóun sem lögin hafa því miður haft í för með sér.
    Það eru því gróf ósannindi að þessum málum hafi ekki verið sinnt af stjórnarflokkunum og frambjóðendur þeirra hafi ekki tekið málið upp í aðdraganda kosninga.

    Ég hygg að það séu oft á tíðum óvönduð vinnubrögð af þessu tagi sem gera fólk afhuga umhverfismálum á borð við loftslagsmálin. Fólk fær á tilfinninguna að málin hafi verið hertekin af óbilgjörnum hópum sem nota þau til að ná fram ýmsum öðrum pólitískum markmiðum sínum.

    Kær kveðja,

    Sigríður Á. Andersen, alþingismaður Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.

  • Loftslagsrýni flokkanna 2016 – uppfært

    Loftslagsrýni flokkanna 2016 – uppfært

    paris_1_5Hópurinn París 1,5 gerði úttekt fyrir tæpum tveimur vikum á stefnu stjórnmálaflokkanna í loftslagsmálum fyrir kosningarnar þann 29. október 2016 (sjá hér). Nú er búið að uppfæra stefnuna.

    Fyrst verður rakin aðferðafræðin, þ.e. farið yfir þá þætti sem voru notaðir við loftslagsrýni flokkanna, fjallað um einkunnagjöfina og það hvernig við völdum stjórnmálaflokkana sem eru í úttektinni. Neðst er svo niðurstaða þessa mats og umræða.

    Aðferðafræðin

    Upphaflega var ákveðið að til að stjórnmálaflokkur kæmi til greina í þessari rýni þá yrði hann að hafa möguleika á að komast á þing (samkvæmt skoðanakönnunum). Í uppfærslunni fengu minni flokkar möguleika á að vera með, með því að senda okkur stefnu sína skipta niður í þá sjö liði sem sjá má hér neðar. Loftslagsstefnur eftirfarandi flokka voru rýndar, en Alþýðufylkingin er eini flokkurinn sem bættist við. Dögun var einnig í sambandi við okkur og fá plús í kladdann fyrir það, en sökum mannfæð þá höfðu þeir ekki tíma til að skrá niður ítarlega stefnu í loftslagsmálum, þó þeir hefðu glaðir viljað það.

    Til að gefa flokkunum einkunn þá notuðum við kerfi þar sem við mátum sjö mismunandi þætti og gáfum þeim einkunn á bilinu 0-10, en misjafnt vægi er á milli þátta. Fjórir þættir fá einfalt vægi (mest 10 stig hver þáttur) og þrír þættir fá tvöfalt vægi (mest 20 stig hver þáttur) – í allt 100 stig mest. Einn þátturinn er á bilinu mínus 10 til plús 10, þannig að flokkar geta fengið mínus stig þar (mest 20, þar sem þetta er þáttur með tvöfalt vægi). Nánar er fjallað  um hvern þátt hér á eftir.

    Reynt var að finna stefnur flokkanna í loftslagsmálum á vefsíðum þeirra, ef ekkert kom þar fram þá var ekki gert ráð fyrir að til væri opinber stefna um þann þátt hjá þeim stjórnmálaflokki í kosningunum 2016. Í uppfærslunni sendum við að auki öllum flokkunum tölvupóst þar sem við spurðumst nánar fyrir um þessa þætti – sumir svöruðu, aðrir ekki. Stundum var hægt að finna í stefnum flokkanna eitthvað sértækt þar sem rætt var um loftslagsmál, en stundum þurfti að grafa dýpra til að finna eitthvað fjallað um málin – beint eða óbeint. Við lögðum svo okkar mat á hvern þátt og hvað kom fram hjá hverjum flokki og gáfum einkunnir – sem endaði svo í þeirri einkunn sem hver flokkur fékk varðandi loftslagsmálin.

    Þættirnir sjö eru eftirfarandi:

    1. Er flokkurinn með eða á móti olíuvinnslu á Drekasvæðinu.
      • Hér var hægt að fá mínusstig, þar sem þeir flokkar sem taka einarða stefnu með olíuvinnslu fá mínus stig – þeir sem ekkert nefna um málið fá 0 og þeir sem taka einarða afstöðu gegn olíuvinnslu fá plús .
      • Tvöfalt vægi – mest 20 stig og lægst mínus 20 stig
    2. Eru tölu- og/eða tímasett markmið varðandi samdrátt í losun CO2
      • Því nánari markmið, því betra
      • Tvöfalt vægi – mest 20 stig
    3. Er gert ráð fyrir kolefnisgjaldi eða hagrænum hvötum á losun gróðurhúsalofttegunda
      • Tvöfalt vægi – mest 20 stig
    4. Tillögur um breytingu innviða til að taka á vandanum
      • Til að mynda er hér verið að skoða tillögur til að flýta rafbílavæðingu og öðrum breytingum innviða til að taka fyrr á vandanum
      • Einfalt vægi – mest 10 stig
    5. Tillögur varðandi endurheimt votlendis og skógrækt
      • Almennar tillögur varðandi þessa þætti
      • Einfalt vægi – mest 10 stig
    6. Flokkur og/eða frambjóðendur hafa tekið málið upp í aðdraganda kosninga
      • Ef einhverjir frambjóðendur eða flokkar hafa sett þetta mál á oddinn með því að fjalla um það á opinberum vettvangi
      • Einfalt vægi – mest 10 stig
    7. Annað almennt um loftslagsmál
      • Skoðuðum aðra þætti sem flokkarnir töldu vert að nefna varðandi loftslagsmálin og reyndum að meta það á hlutlægan hátt – þarna gátu flokkarnir skorað aukastig
      • Einfalt vægi – mest 10 stig

    Niðurstaða

    Loftslagsstefnur flokkanna voru rýndar og einkunnir gefnar samkvæmt fyrrgreindum forsendum. Eftirfarandi eru tenglar á úttekt hvers flokks fyrir sig, ásamt einkunnum (innan sviga):

    screenshot-2016-10-23-17-59-55

     

    Sex flokkar standast prófið eins og staðan er í dag og eru Píratar með lang metnaðarfyllstu stefnuna. Lítið vantar upp á hjá Viðreisn að standast matið, en bæði Framsókn og Sjálfstæðisflokkurinn eru mjög langt frá því og munar mestu um stefnuleysi varðandi minnkandi losun, sem og vilji þeirra til að vinna olíu á Drekasvæðinu.

    Umræður

    13412890_549635985216164_2118920633963755112_nVið í París 1,5 hópnum viljum gjarnan hvetja stjórnmálaflokka og frambjóðendur til að halda áfram að taka þetta mikilvæga mál á dagskrá og ekki bara sem örfá atriði í stefnuyfirlýsingum, heldur sem eitt af aðalatriðum hjá öllum flokkunum enda skipta loftslagsmál miklu máli. Ef við göngum ekki vel til verks í þessum efnum, þá skipta öll hin málin miklu minna máli – því við erum hluti af borgurum jarðarinnar og við þurfum öll að gera okkar til að minnka kolefnisfótspor af mannavöldum, því fyrr sem við byrjum þá mikilvægu vinnu, því betra.

     

    Viðbót: Við fengum síðbúið svar frá Húmanistaflokknum, en forsvarsmenn hans sendu okkur útlistun á þeirra stefnu út frá liðum 1-7 hér að ofan (sjá hér). Til að gera langa sögu stutta, þá stenst loftslagsstefna Húmanista matið og hefðu þeir fengið um 5,7 í einkunn samkvæmt lauslegu mati.  

  • Loftslagsrýni – Alþýðufylkingin

    merki-althydufylkingarinnarÁ heimasíðu Alþýðufylkingarinnar er hægt að nálgast stefnur flokksins. Eftirfarandi er einkunnagjöf þeirra samkvæmt úttekt París 1,5.

    1. Er flokkurinn með eða á móti olíuvinnslu á Drekasvæðinu.
      • “Sé olíu að finna á Drekasvæðinu viljum við að hún sé látin liggja kyrr.” – 10 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 20 stig
    2. Eru tölu- og/eða tímasett markmið varðandi samdrátt í losun CO2
      • Ekkert fannst – 0 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 0 stig
    3. Er gert ráð fyrir kolefnisgjaldi eða hagrænum hvötum á losun
      • “Með því að félagsvæða bankakerfið og stórlækka vexti má t.d. hugsa sér að umhverfisvæn fyrirtæki fái betri/hagkvæmari fyrirgreiðslur í félagslega reknum bönkum þar sem ríkið stýrir vöxtunum.  Þá má enn fremur beita skattkerfinu í sama augnamiði. – 4 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 8 stig
    4. Tillögur um breytingu innviða til að taka á vandanum
      • Rafbílavæðing, stóraukin notkun félagsvæddra (en ekki einkarekinna og gróðadrifinna) almenningssamgangna, umtalsverð minnkun ónauðsynlegra flutninga, efling lífræns búskapar o.fl.  Með ónauðsynlegum flutningum eigum við annars vegar við ónauðsynlega flutninga fólks þar sem einn er í hverjum bíl í stað þess að nota almenningssamgöngur eða vera saman um bíla (etv mættu fullir fólksbílar nota sérakreinar eins og taxi og strætó) og hins vegar ónauðsynlega flutninga á fénaði, fiski og vörum ýmiss konar.  T.d. má taka upp strandsiglingar að nýju, sem m.a. sparar viðhald vega.  Þá þarf að fjölga sláturhúsum aftur og banna eða amk takmarka mjög fiskflutninga á milli landshluta, t.d. með flutningsgjöldum.” – 6 stig
      • Einfalt vægi – í allt 6 stig
    5. Tillögur varðandi endurheimt votlendis og skógrækt
      • Tryggja þarf landbúnaðinum aðgang umfram aðra landnotkun að besta landbúnaðarlandinu og stuðla að því að það sé í hverju tilviki nýtt til þeirrar tegundar búrekstrar sem best hæfir. Því viljum við gera rammaáætlun um samþættaða vernd og nýtingu lands til ræktunar, úthagabeitar og annarra nota. Í þeirri áætlun skal stefnt að skógrækt eða endurheimt votlendis á landi sem hefur verið rutt eða ræst fram án þess að það sé nýtt sem tún eða akrar. Með því að fylla upp í óþarfa framræsluskurði vonumst við til að minnka magn gróðurhúsalofttegunda sem frá landinu stafar, og um leið endurskapa vistkerfi fugla o.fl. dýra..” – 8 stig
      • Einfalt vægi – í allt 8 stig
    6. Flokkur og/eða frambjóðendur hafa tekið málið upp í aðdraganda kosninga
      • Forystumenn flokksins hafa tjáð sig víða um loftslagsmál og haft frumkvæði í umræðuþáttum í útvarpi og sjónvarpi að umræðu um loftslagsmál.  – 7 stig
      • Einfalt vægi – í allt 7 stig
    7. Annað almennt um loftslagsmál
      • Þeir vilja átak í þróun og innleiðingu umhverfisvænna orkugjafa í skipaflotanum og beita sér á alþjóðavettvangi (sjá Alþjóðleg umhverfismál í stefnuskránni). – 5 stig
      • Einfalt vægi – í allt 5 stig

    Heildarstigafjöldi 54 stig – eða einkunnin 5,4 sem er staðið samkvæmt viðmiðum París 1,5.

    Flokkurinn tapaði stigum vegna þess að ekki voru tölu-eða tímasett markmið um losun.

  • Loftslagsrýni – Vinstri Græn, uppfært mat

    Loftslagsrýni – Vinstri Græn, uppfært mat

    vg

    Hér er uppfært mat á stefnu Vinstri Grænna í loftslagsmálum, eldra matið má sjá hér.

    Á heimasíðu Vinstri Grænna (VG) er hægt að nálgast stefnur flokksins um Umhverfis- og loftslagsmál á heimasíðu flokksins. Eftirfarandi er einkunnagjöf VG samkvæmt úttekt París 1,5.

    1. Er flokkurinn með eða á móti olíuvinnslu á Drekasvæðinu.
      • “Ísland á að beita sér fyrir því að jarðefnaeldsneyti verði ekki unnið á Norðurslóðum.” – 10 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 20 stig
    2. Eru tölu- og/eða tímasett markmið varðandi samdrátt í losun CO2
      • Segja að það eigi að setja stefnuna á að verða kolefnishlutlaust árið 2050, en er kannski ekki alveg nógu markmiðamiðað – en til að ná þessum árangra þyrfti vissulega að setja sér markmið til skemmri tíma líka – 6 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 12 stig
    3. Er gert ráð fyrir kolefnisgjaldi eða hagrænum hvötum á losun
      • “Beita þarf hagrænum hvötum og byggja upp innvíði til að græn samgöngutæki verði hagkvæmasti kosturinn” – Hér er væntanlega átt við kolefnisgjald – en samt er það ekki nógu ljóst – 6 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 12 stig
    4. Tillögur um breytingu innviða til að taka á vandanum
      • Skoða á sporbundnar almenningssamgöngur í almannaeign á suðvesturhorninu – Skipuleggja þarf þéttbýli þannig að almenningssamgöngur, hjólreiðar og ganga verði raunhæfir valkostir.” – 6 stig
      • Einfalt vægi – í allt 6 stig
    5. Tillögur varðandi endurheimt votlendis og skógrækt
      • Efla þarf rannsóknir á því hvernig best verði staðið að endurheimt verðmætra vistkerfa (vistheimt) og að endurheimt votlendis verði meira en orðin tóm.” – 5 stig
      • Einfalt vægi – í allt 5 stig
    6. Flokkur og/eða frambjóðendur hafa tekið málið upp í aðdraganda kosninga
      1. Forystumenn flokksins hafa tjáð sig víða opinberlega um loftslagsmál, meðal annars í eldhúsdagsumræðum og í auglýsingum.  – 7 stig
      2. Einfalt vægi – í allt 7 stig
    7. Annað almennt um loftslagsmál
      • “Loftslagsbreytingar og áhrif þeirra eru stærsta verkefni mannkyns á komandi árum og áratugum. Áhrif þeirra á vistkerfi heimsins geta valdið tjóni í hverju einasta ríki og það er forgangsverkefni að draga úr áhrifum þeirra og undirbúa viðbrögð við þeim.”
      • 1x vægi – í allt 7 stig

    Heildarstigafjöldi 69 stig – eða einkunnin 6,9 sem er staðið samkvæmt viðmiðum París 1,5.

    Flokkurinn tapaði stigum vegna þess að ekkert var minnst á skógrækt sem lausn á loftslagsvandanum í stefnu flokksins. Til að fá toppeinkun þá væri hægt að skerpa á orðalagi.

  • Loftslagsrýni – Samfylkingin, uppfært mat

    Loftslagsrýni – Samfylkingin, uppfært mat

    samfylkingin_merki

    Nýtt mat á stefnu Samfylkingarinnar, það er samt í raun óbreytt frá síðasta mati, sjá hér.

    Á heimasíðu Samfylkingarinnar er hægt að nálgast stefnur flokksins í nokkrum málum sem fjalla m.a. um loftslagsmálin. Undir Umhverfismál má nefna nánari stefnur í fleiri málum. Eftirfarandi er einkunnagjöf Samfylkingarinnar samkvæmt úttekt París 1,5.

    1. Er flokkurinn með eða á móti olíuvinnslu á Drekasvæðinu.
      • Svona er þetta orðað hjá Samfylkingunni; “Vinnsla jarðefnaeldsneytis á íslensku hafsvæði er í ósamræmi við hagsmuni Íslendinga í loftslagsmálum [..] Samfylkingin telur að Ísland ætti að lýsa því yfir að Íslendingar hyggist ekki nýta hugsanlega jarðefnaorkukosti í lögsögu sinni.
        Slík yfirlýsing yrði hluti af framlagi Íslendinga til heildarsamkomulags um aðgerðir gegn loftslagsvá.” – 10 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 20 stig
    2. Eru tölu- og/eða tímasett markmið varðandi samdrátt í losun CO2
      • Varðandi þennan lið virðist Samfylkingin ætla að fylgja ESB að málum; “[A]ðild að Evrópusambandinu veitir Íslendingum einstakt tækifæri til að hafa áhrif á þróun norðurslóða til framtíðar í gegnum stefnumótun sambandsins. Loftslagsmál eru lykilþáttur í þessu sambandi og þar á Ísland að gegna mikilvægu hlutverki. Sem fullgilt aðildarríki að ESB fengjum við mikilvæga bandamenn og sterkari samningsstöðu í umhverfismálum, bæði á norðurslóðum og á alþjóðavettvangi.” – Ekki mjög afgerandi sem stefna flokksins, mætti mjög auðveldlega setja upp sem virka stefnu flokksins – 3 stig.
      • Tvöfalt vægi – í allt 6 stig
    3. Er gert ráð fyrir kolefnisgjaldi eða hagrænum hvötum á losun
      • “Hagrænum hvötum verði beitt í þágu umhverfisvænna sjálfbærra lausna. Mengunarbótareglan verði grunnur að gjaldtöku” – 5 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 10 stig
    4. Tillögur um breytingu innviða til að taka á vandanum
      • “vill taka höndum saman við sveitarfélög landsins við uppbyggingu kerfis almenningssamgangna með rútum, hraðlestum, samnýtingu bifreiðakosts, hjólastígum og göngustígum. Hefja þarf samvinnu ríkis og sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu um lestarsamgöngur sem tengjast Keflavíkurflugvelli og byggðarlögunum á Suðurnesjum” – Dáldið almennt – 3 stig
      • Einfalt vægi – í allt 3 stig
    5. Tillögur varðandi endurheimt votlendis og skógrækt
      • Endurheimt votlendis – Óljóst með markmið og aðferðir – 4  stig
      • Einfalt vægi – í allt 4 stig
    6. Flokkur og/eða frambjóðendur hafa tekið málið upp í aðdraganda kosninga
      • Forystufólk hefur tjáð sig um loftslagsmál, meðal annars í eldhúsdagsumræðum – 5 stig
      • Einfalt vægi – í allt 5 stig
    7. Annað almennt um loftslagsmál
      • “Samfylkingin ætlar að gera vöktun og rannsóknir á súrnun verði forgangsverkefni sem stjórnvöld beita sér fyrir á alþjóðavettvangi. Miða þarf allar aðgerðir við niðurstöður nýlegra rannsókna á súrnun sjávar og hætta notkun jarðefnaeldsneytis með orkuskiptum í bíla- og skipaflotanum. Binda þarf gróðurhúsalofttegundir í gróðri og jarðvegi með ræktun, vernd og endurheimt votlendis og nýjum leiðum á borð við niðurdælingu og framleiðslu metanóls úr koltvísýringi.” – 6 stig fyrir að nefna súrnun sjávar sem alvarlegt vandamál ásamt fleiru.
      • Einfalt vægi – í allt 6 stig

    Heildarstigafjöldi 54 stig – eða einkunnin 5,4 sem er staðið samkvæmt viðmiðum París 1,5.

    Það má væntanlega færa líkum að því að flokkurinn gæti auðveldlega sett upp enn skýrari stefnu í þessum málaflokki. Við hvetjum þau til að taka málið enn frekar upp í umræðunni og setja skýrari markmið.

  • Loftslagsrýni – Viðreisn, uppfært mat

    Loftslagsrýni – Viðreisn, uppfært mat

    vidreisn_logo
    Nýtt mat á stefnu Viðreisnar, það er samt í raun óbreytt frá síðasta mati, sjá hér.

    Á heimasíðu Viðreisnar er hægt að nálgast Umhverfis- og auðlindamál flokksins sem fjallar m.a. um loftslagsmálin. Eftirfarandi er einkunnagjöf Viðreisnar samkvæmt úttekt París 1,5.

    1. Er flokkurinn með eða á móti olíuvinnslu á Drekasvæðinu.
      • Ekkert fannst – 0 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 0 stig
    2. Eru tölu- og/eða tímasett markmið varðandi samdrátt í losun CO2
      • “Ísland taki virkan þátt í að berjast gegn hnattrænum umhverfisvandamálum, eins og loftslagsbreytingum, með virkri þátttöku í alþjóðlegu samstarfi gegn þeim.” – Dáldið almennt og ekki beint tölu- eða tímasett markmið – 4 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 8 stig
    3. Er gert ráð fyrir kolefnisgjaldi eða hagrænum hvötum á losun
      • “Koma þarf á samræmdu kerfi grænna skatta sem fela í sér eðlilegar álögur á mengandi starfsemi en skapa jafnframt hvata til samdráttar í losun og annarra mótvægisaðgerða. Tryggt verði að sá sem mengar borgi.” og “Sett verði metnaðarfull markmið um orkuskipti íslenska hagkerfisins og þeim sé fylgt eftir með hagrænum hvötum þannig að einstaklingar og fyrirtæki leiti hagkvæmustu leiða til að ná því marki, hvort sem er með grænum sköttum, losunarkvótum, niðurfellingu gjalda eða stuðningi.” – Hægt að kalla þetta nokkuð skýrt – 7 stig
      • 2x vægi – í allt 14 stig
    4. Tillögur um breytingu innviða til að taka á vandanum
      • “Ríkið móti heildstæða auðlindastefnu til langs tíma þar sem umhverfisvernd, heildarhagsmunir samfélags, hagsmunir sveitarfélaga, fjárfesting í innviðum og hagsmunir komandi kynslóða eru í forgrunni.” – Mætti vera skýrara um hvað er átt við – 5 stig
      • Einfalt vægi – í allt 5 stig
    5. Tillögur varðandi endurheimt votlendis og skógrækt
      • Ráðist verði í aukna skógrækt og endurheimt votlendis.” – 7 stig
      • Einfalt vægi – í allt 7 stig
    6. Flokkur og/eða frambjóðendur hafa tekið málið upp í aðdraganda kosninga
      • Ekki vitað til þess – 0 stig
      • Einfalt vægi – í allt 0 stig
    7. Annað almennt um loftslagsmál
      • “Ísland taki virkan þátt í að berjast gegn hnattrænum umhverfisvandamálum, eins og loftslagsbreytingum, með virkri þátttöku í alþjóðlegu samstarfi gegn þeim.” – 7 stig
      • Einfalt vægi – í allt 7 stig

    Heildarstigafjöldi 41 stig – eða einkunnin 4,1 sem er fall samkvæmt viðmiðum París 1,5.

    Flokkurinn gæti skorað betur með nánari markmiðum og umfjöllun um þessi mál til að ná betri einkunn. Ekki þarf mikið til að flokkurinn standist matið.

  • Loftslagsrýni – Píratar, uppfært mat

    Loftslagsrýni – Píratar, uppfært mat

    piratar

    Hér er uppfært mat á stefnu Pírata í loftslagsmálum, eldra matið má sjá hér.

    [Viðbót 25.10.2017 – hér má nálgast loftslagsstefnu Pírata sem er grunnur að rýni fyrir flokkinn 2016 og 2017]

    Á heimasíðu Pírata er hægt að nálgast Umhverfisstefnu flokksins sem fjallar m.a. um loftslagsmálin. Eftirfarandi er einkunnagjöf Pírata samkvæmt úttekt París 1,5.

    1. Er flokkurinn með eða á móti olíuvinnslu á Drekasvæðinu.
      • “Ísland á að taka skýra afstöðu gegn frekari olíuleit og olíuvinnslu í efnahagslögsögunni” – 10 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 20 stig
    2. Eru tölu- og/eða tímasett markmið varðandi samdrátt í losun CO2
      • Minnka skal losun gróðurhúsalofttegunda í samræmi við Parísarsamninginn fyrir árið 2025 (um 40% prósent) og að önnur losun þessara efna verði því sem næst engin árið 2040 – 10 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 20 stig
    3. Er gert ráð fyrir kolefnisgjaldi eða hagrænum hvötum á losun
      • Önnur ökutæki og vélar sem nýta jarðefnaeldsneyti skulu bera mengunarrentu í formi kolefnisskatts sem fer stighækkandi eftir því sem eldsneytisneysla og losun loftmengunarefna er meiri.” – 8 stig
      • Tvöfalt vægi – í allt 16 stig
    4. Tillögur um breytingu innviða til að taka á vandanum
      • Þarna kemur m.a. eftifarandi fram:
        Byggja skal upp innviði fyrir rafknúin og visthæf ökutæki og skip.
        c. Ríkið skuli með svipuðum hætti stuðla að og styðja mengunarminni almenningsamgöngur og notkun rafmagnsreiðhjólad. Innleiða skal strax 6. viðauka við Marpol samningsins um varnir gegn mengun sjávar frá skipum. Þannig að hafið umhverfis Ísland verði ECA svæði og að skipum sem sigla þar um leyfist að losa brennisteinsmagn innan við 0,1%.e. Meðferð og notkun svartolíu skal vera með öllu bönnuð í landhelgi Íslands fyrir árið 2025 . f. Skip sem sigla um íslenska landhelgi án þess að leggja að höfn eiga að greiða “landhelgisgjald” og það sé hærra fyrir skip sem ekki hafa bláfána, umhverfisvottun eða önnur óvéfengjanleg vottorð sem sýna fram á að ákvæði MARPOL séu uppfyllt í skipinu. – 9 stig
      • Einfalt vægi – í allt 9 stig
    5. Tillögur varðandi endurheimt votlendis og skógrækt
      • “Ísland skal setja metnaðarfull markmið til að minnka skjótlega alla losun gróðurhúsalofttegunda í það minnsta í samræmi við Parísarsamkomulagið frá 2016 auk þess sem stórátak verður gert í að minnka losun sem ekki fellur undir Parísarsamninginn, t.d. fimm ára áætlun um endurheimt votlendis og 10 ára áætlun í skógrækt og uppgræðslu. Þarna má meðal annars setja markmið þess efnis að Ísland verði kolefnisjafnað árið 2025 og jafnvel aflögufært um að markaðssetja kolefniskvóta til annarra ríkja.” – 8 stig
      • Einfalt vægi – í allt 8 stig
    6. Flokkur og/eða frambjóðendur hafa tekið málið upp í aðdraganda kosninga
      • Hafa rætt opinskátt um mikilvægi loftslagsmála í undanfara kosninga, metnaðarfull stefna – 6 stig
      • Einfalt vægi – í allt 6 stig
    7. Annað almennt um loftslagsmál
      • Markmið með aðgerðastefnu Pírata í loftslagsmálum er að uppfylla alþjóðlegar skuldbindingar Íslands og að axla ábyrgð á málaflokknum sem skilar markvissum og raunverulegum árangri og úrbótum til langs tíma.” – 6 stig
      • Einfalt vægi – í allt 6 stig

    Heildarstigafjöldi 85 stig – eða einkunnin 8,5 sem er staðið samkvæmt viðmiðum París 1,5.

    Þessi stefna er heilstæðasta loftslagsstefna íslenskra stjórnmálaflokka og eru Píratar í forystusæti stjórnmálaflokka á Íslandi í loftslagsmálum. Þrátt fyrir það mega þeir skerpa hugtakanotkun og orðalag. Til dæmis þarf eflaust stórtækar aðgerðir til að ná háleitum markmiðum um 40% losun fyrir árið 2025.